Burgers zullen opstandiger reageren op de willekeur in coronaregels

Regels hebben pas betekenis als ze aan ten minste twee voorwaarden voldoen: ze zijn op iedereen van toepassing, en overtreders zijn zich ervan ­bewust dat zij in overtreding zijn. De regelgeving van de 1,5 meter-samenleving schiet wat dit betreft nogal ­tekort. En dat kun je de verantwoordelijke overheden – meestal gemeenten – ook eigenlijk niet kwalijk nemen. Om maar te zwijgen over de boa’s die de regels moeten handhaven. Zij moeten, zonder noemenswaardige voorbereiding, de publieke ruimte zo veel mogelijk coronavrij zien te houden, maar willen tezelfdertijd de bewegingsvrijheid van de ­burgers niet te veel begrenzen. Een onmogelijke opgave, zo kan inmiddels worden vastgesteld.

Gezinnen met een bovengemiddelde omvang mogen wel in het park gaan picknicken, huisgenoten zonder een bloedband mogen dat niet. Toevallige ontmoetingen van drie personen zijn toegestaan – mits zij de 1,5-meternorm in acht nemen – maar gearrangeerde ontmoetingen zijn verboden. Kleine samenscholingen die in de ene gemeente worden getolereerd, worden in de andere gemeente ­beboet. Vaak zijn mensen zich er niet eens van bewust dat zij onderdeel zijn van een verboden samenscholing.

Al deze ongerijmdheden doen afbreuk aan de bereidheid van burgers om zich te voegen naar het corona­regime. De meesten zullen omwille van de goede zaak best tijdelijk afstand willen doen van enkele grondrechten, maar zij zullen steeds opstandiger reageren op de willekeur die in de ad-hocregelgeving besloten ligt.

Om te voorkomen dat burgers de regels als een groter probleem gaan ervaren dan de pandemie die ermee moet worden bestreden, zou het kabinet moeten terugkeren naar de eenvoudige richtlijnen die het bij de aanvang van de crisis heeft uitgevaardigd: geen fysiek contact, 1,5 meter afstand, geen samenkomsten met meer dan dertig (desnoods: tien) mensen, en thuisblijven bij gesnotter. ­Deze simpele regels lijken meer te hebben bijgedragen aan de beheersing van de pandemie dan de ingrijpender maatregelen die erop volgden. Ze zijn eenduidig – en daardoor ook langer houdbaar – en ze laten nog enige ruimte voor onze persoonlijke verantwoordelijkheid.